What is AI? AI महणजे काय?
AI महणजे आर्टिफिश्यल (Artificial ) इंटेलीजनस (Intelligence) . आर्टिफिश्यल महणजे “कृत्रिम ” व इंटेलीजनस महणजे “बुद्धिमत्ता “. महणजेच सोप्या भाषेत कृत्रिम बुद्धिमत्ता, किंवा AI, हे तंत्रज्ञान आहे जे संगणक आणि मशीन्सना मानवी बुद्धिमत्ता आणि समस्या सोडवण्याच्या क्षमतांचे अनुकरण करण्यास सक्षम करते. AI हे कम्प्युटर सायन्स चा एक भाग आहे .आजकल आपण chat gpt हे नाव सारखे ऐकले आहे. हे अॅप्लिकेशन AI नेच बनवले आहे. AI ही आजच्या डिजिटल युगातील सर्वात मोठी क्रांति मानली जाते .
आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा इतिहास | History of Artificial Intelligence
कृत्रिम न्यूरॉन्सचे मॉडेल प्रथम 1943 मध्ये वॉरेन मॅककुलॉक आणि वॉल्टर पिट्स यांनी पुढे आणले होते. सात वर्षांनंतर, 1950 मध्ये, ॲलन ट्युरिंग यांनी AI शी संबंधित एक शोधनिबंध प्रकाशित केला ज्याचे शीर्षक होते ‘संगणक यंत्रणा आणि बुद्धिमत्ता. आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स हा शब्द प्रथम 1956 मध्ये जॉन मॅककार्थी यांनी तयार केला होता, ज्यांना आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचे जनक म्हणून ओळखले जाते.
आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचे प्रकार | Types of Artificial intelligence
-
आर्टिफिशियल नॅरो इंटेलिजन्स (एएनआय)
-
आर्टिफिशियल जनरल इंटेलिजन्स (एजीआय)
- आर्टिफिशियल सुपर इंटेलिजन्स (एएसआय)
आणखी वाचा : UPI म्हणजे काय? what is UPI ?
आर्टिफिशियल नॅरो इंटेलिजन्स (एएनआय):
आर्टिफिशियल नॅरो इंटेलिजन्स यालाच Narrow कीव संकुचित AI असेही महणले जाते. हा कृत्रिम बुद्धिमत्तेचा प्रकार आपण बऱ्याच वेळ अनुभव केला आहे. एएनआय हे एकच प्रकारचे कार्य करण्यासाठी डिझाईन केले आहे. जसे की चलकशिवाय गाडी चालवणे,चहऱ्यावरील ओळख , आवाज ओळखणे. ही यंत्रे हुशार वाटत असली तरी, ती मर्यादित आणि मर्यादांच्या संचाखाली कार्य करतात, म्हणूनच या प्रकाराला सामान्यतः कमकुवत AI असे संबोधले जाते.
Narrow कीवा संकुचित AI ची उदाहरणे (एएनआय) :
- Apple फोन वरील siri , Amezon वरील Alexa आणि इतर व्हरचुयल असिस्टंट
- सेल्फ ड्रायविंग गाडी
- सोशल मीडिया मोनिटेरीनग टूल्स
आर्टिफिशियल जनरल इंटेलिजन्स (एजीआय):
आर्टिफिशियल जनरल इंटेलिजन्स (AGI), ज्याला मजबूत AI किंवा डीप AI असेही संबोधले जाते, ही सामान्य बुद्धिमत्ता असलेल्या मशीनची संकल्पना आहे जी मानवी बुद्धिमत्ता आणि/किंवा वर्तनाची नक्कल करते, कोणत्याही समस्येचे निराकरण करण्यासाठी त्याची बुद्धिमत्ता शिकण्याची आणि लागू करण्याची क्षमता असते. AGI विचार करू शकते, समजू शकते आणि अशा प्रकारे कार्य करू शकते जे कोणत्याही परिस्थितीत मानवापेक्षा वेगळे आहे.
आर्टिफिशियल सुपर इंटेलिजन्स (एएसआय):
आर्टिफिशियल सुपर इंटेलिजन्स महणजेच सुपर एआय मानवी बुद्धिमत्तेला मागे टाकते आणि मानवापेक्षा कोणतेही कार्य अधिक चांगले करू शकते.सुपर एआयच्या काही गंभीर वैशिष्ट्यांमध्ये विचार करणे, कोडी सोडवणे, निर्णय घेणे आणि स्वतःहून निर्णय घेणे यांचा समावेश होतो.
AI फायदे आणि तोटे :
कृत्रिम बुद्धिमत्ता महणजेच आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स हे इतर कोणत्याही साधनेप्रमाणे साधन आहे. त्याचे फायदे व तोटे दोन्ही आहेत. फायद्यांमद्धे ते वेळ व पैसा वाचवू शकते. गोष्टी किंवा दिलेले कार्य अधिक कार्यक्षम पद्धतीने करू शकते. मानवी त्रुटि कमी करू शकते. टास्क ऑटोमेशनद्वारे कार्यक्षमता, निर्णयांसाठी डेटा विश्लेषण, वैद्यकीय निदानामध्ये मदत आणि स्वायत्त वाहनांची प्रगती हे सगळे उत्तमप्रकारे करू शकते.
पण कुठल्याही गोष्टीचे जसे फायदे तसेच तोटेही असतातच. AI किंवा आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स हेही काही अपवाद नाही.AI सोबत अनेक धोके आहेत ज्यांचा आपण आज आपल्या जीवनात सामना करतो. कृत्रिम बुद्धिमत्तेवर अवलंबवून राहण्याच्या संभाव्य धोकयांमध्ये डेटा सुरक्षा ,गोपनीय समस्या कामाच्या ठिकाणी सर्जनशीलता आणि नाविन्य कमी होणे आणि महत्त्वपूर्ण व्यावसायिक चिंता निर्माण होणे. हे काही धोके आहेत.